تاریخچه لینوکس
 
در سال 1991 در حالی که جنگ سرد رو به پایان میرفت و صلح در افقها هویدا میشد، در دنیای کامپیوتر، آینده بسیار روشنی دیده میشد. با وجود قدرت سخت افزارهای جدید، محدودیت های کامپیوترها رو به پایان میرفت. ولی هنوز چیزی کم بود...

و این چیزی نبود جز فقدانی عمیق در حیطه سیستم های عامل.

داس، امپراطوری کامپیوترهای شخصی را در دست داشت. سیستم عامل بی استخوانی که با قیمت 50000 دلار از یک هکر سیاتلی توسط بیل گیتز (Bill Gates) خریداری شده بود و با یک استراتژی تجاری هوشمند، به تمام گوشه های جهان رخنه کرده بود. کاربران PC انتخاب دیگری نداشتند. کامپیوترهای اپل مکینتاش بهتر بودند. ولی قیمتهای نجومی، آنها را از دسترس اکثر افراد خارج می ساخت.

خیمه گاه دیگر دنیای کامپیوترها، دنیای یونیکس بود. ولی یونیکس به خودی خود بسیار گرانقیمت بود. آنقدر گرانقیمت که کاربران کامپیوترهای شخصی جرات نزدیک شدن به آنرا نداشتند. کد منبع یونیکس که توسط آزمایشگاههای بل بین دانشگاهها توزیع شده بود، محتاطانه محافظت میشد تا برای عموم فاش نشود. برای حل شدن این مسئله، هیچیک از تولید کنندگان نرم افزار راه حلی ارائه ندادند.

بنظر میرسید این راه حل به صورت سیستم عامل MINIX ارائه شد. این سیستم عامل، که از ابتدا توسط اندرو اس. تاننباوم (Andrew S. Tanenbaum) پروفسور هلندی، نوشته شده بود به منظور تدریس عملیات داخلی یک سیستم عامل واقعی بود. این سیستم عامل برای اجرا روی پردازنده های 8086 اینتل طراحی شده بود و بزودی بازار را اشباع کرد.

بعنوان یک سیستم عامل، MINIX خیلی خوب نبود. ولی مزیت اصلی آن، در دسترس بودن کد منبع آن بود. هرکس که کتاب سیستم عامل تاننباوم را تهیه میکرد، به 12000 خط کد نوشته شده به زبان C و اسمبلی نیز دسترسی پیدا میکرد. برای نخستین بار، یک برنامه نویس یا هکر مشتاق میتوانست کد منبع سیستم عامل را مطالعه کند. چیزی که سازندگان نرم افزارها آنرا محدود کرده بودند. یک نویسنده بسیار خوب، یعنی تاننباوم، باعث فعالیت مغزهای متفکر علوم کامپیوتری در زمینه بحث و گفتگو برای ایجاد سیستم عامل شد. دانشجویان کامپیوتر در سرتاسر دنیا با خواندن کتاب و کدهای منبع، سیستمی را که در کامپیوترشان در حال اجرا بود، درک کردند.

و یکی از آنها لینوس توروالدز (Linus Torvalds) نام داشت.

کودک جدید در افق

در سال 1991، لینوس بندیکت توروالدز (Linus Benedict Torvalds) دانشجوی سال دوم علوم کامپیوتر دانشگاه هلسینکی فنلاند و یک هکر خود آموخته بود. این فنلاندی 21 ساله، عاشق وصله پینه کردن محدودیت هایی بود که سیستم را تحت فشار قرار میدادند. ولی مهمترین چیزی که وجود نداشت یک سیستم عامل بود که بتواند نیازهای حرفه ای ها را براورده نماید. MINIX خوب بود ولی فقط یک سیستم عامل مخصوص دانش آموزان بود و بیشتر به عنوان یک ابزار آموزشی بود تا ابزاری قدرتمند برای بکار گیری در امور جدی.

در این زمان برنامه نویسان سرتاسر دنیا توسط پروژه گنو (GNU) که توسط ریچارد استالمن (Richard Stallman) آغاز شده بود، تحریک شده بودند. هدف این پروزه ایجاد حرکتی برای فراهم نمودن نرم افزارهای رایگان و در عین حال با کیفیت بود. استالمن خط مشی خود را از آزمایشگاه معروف هوش مصنوعی دانشگاه MIT با ایجاد برنامه ویرایشگر emacs در اواسط و اواخر دهه 70 آغاز نمود. تا اوایل دهه 80، بیشتر برنامه نویسان نخبه آزمایشگاههای هوش مصنوعی MIT جذب شرکتهای نرم افزاری تجاری شده بودند و با آنها قرارداد های حفظ اسرار امضا شده بود. ولی استالمن دیدگاه متفاوتی داشت. وی عقیده داشت برخلاف سایر تولیدات، نرم افزار باید از محدودیت های کپی و ایجاد تغییرات در آن آزاد باشد تا بتوان روز به روز نرم افزارهای بهتر و کارآمد تری تولید نمود.

با اعلامیه معروف خود در سال 1983، پروژه GNU را آغاز کرد. وی حرکتی را آغاز کرد تا با فلسفه خودش به تولید و ارائه نرم افزار بپردازد. نام GNU مخفف GNU is Not Unix است. ولی برای رسیدن به رویای خود برای ایجاد یک سیستم عامل رایگان، وی ابتدا نیاز داشت تا ابزارهای لازم برای این کار را ایجاد نماید. بنابراین در سال 1984 وی شروع به نوشتن و ایجاد کامپایلر زبان C گنو موسوم به GCC نمود. ابزاری مبهوت کننده برای برنامه نویسان مستقل. وی با جادوگری افسانه ای خود به تنهایی ابزاری را ایجاد نمود که برتر از تمام ابزارهایی که تمام گروههای برنامه نویسان تجاری ایجاد کرده بودند قرار گرفت. GCC یکی از کارآمد ترین و قویترین کامپایلرهایی است که تا کنون ایجاد شده اند.

تا سال 1991 پروزه GNU تعداد زیادی ابزار ایجاد کرده بود ولی هنوز سیستم عامل رایگانی وجود نداشت. حتی MINIX هم لایسنس شده بود. کار بر روی هسته سیستم عامل گنو موسوم به HURD ادامه داشت ولی به نظر نمی رسید که تا چند سال آینده قابل استفاده باشد.

این زمان برای توروالدز بیش از حد طولانی بود...

در 25 آگوست 1991، این نامه تاریخی به گروه خبری MINIX از طرف توروالدز ارسال شد:

از : لینوس بندیکت توروالدز
به: گروه خبری MINIX
موضوع: بیشتر چه چیزی را میخواهید در MINIX ببینید؟
خلاصه: نظرخواهی کوچک در مورد سیستم عامل جدید من

با سلام به تمام استفاده کنندگان از MINIX
من در حال تهیه یک سیستم عامل رایگان فقط به عنوان سرگرمی و نه به بزرگی و حرفه ای GNU برای دستگاههای 386 و 486 هستم. این کار از آوریل شروع شده و درحال آماده شدن است. من مایلم تا نظرات کاربران را در مورد چیزهایی که در MINIX دوست دارند یا ندارند، جمع آوری کنم. زیرا سیستم عامل من حدودا شبیه آن است. مانند ساختار سیستم فایل مشابه و چیزهای دیگر... من اکنون bash نسخه 1.08 و GCC نسخه 1.40 را به آن منتقل کرده ام و به نظر میرسد که کار میکند. من در عرض چند ماه چیزی آزمایشی درست کرده ام و مایلم بدانم که کاربران بیشتر به چه قابلیتهایی نیاز دارند؟ من از هر پیشنهادی استقبال میکنم. ولی قول نمی دهم همه آنها را اجرا کنم. لینوس

همانطور که در این نامه پیداست، خود توروالدز هم باور نمی کرد که مخلوقش آنقدر بزرگ شود که چنین تحولی در دنیا ایجاد کند. لینوکس نسخه 0.01 در اواسط سپتامبر 1991 منتشر شد و روی اینترنت قرار گرفت. شور و اشتیاقی فراوان حول مخلوق توروالدز شکل گرفت. کدها دانلود شده، آزمایش شدند و پس از بهینه سازی به توروالدز بازگردانده شدند. لینوکس نسخه 0.02 در پنجم اکتبر به همراه اعلامیه معروف توروالدز آماده شد:

از : لینوس بندیکت توروالدز
به: گروه خبری MINIX
موضوع: کدهای منبع رایگان هسته مشابه MINIX

آیا شما از روزهای زیبای MINIX 1.1 محروم شده اید؟ هنگامی که مردها مرد بودند و راه اندازهای دستگاه خود را خودشان مینوشتند؟ آیا شما فاقد یک پروزه زیبا هستید و می میرید تا سیستم عاملی داشته باشید تا بتوانید آنرا مطابق با نیازهای خود در آورید؟ اگر اینگونه است، این نامه برای شما نوشته شده است.
همانطور که ماه پیش گفتم من در حال کار بر بروی یک سیستم عامل رایگان مشابه MINIX برای کامپیوترهای 386 هستم. این سیستم عامل اکنون بجایی رسیده است که قابل استفاده است و مایل هستم که کدهای منبع را در سطح گسترده تر پخش نمایم. این نسخه 0.02 است ولی من موفق شده ام که نرم افزارهای Bash، GCC، GNU-Make، GNU-sed، Compress و غیره را تحت آن اجرا کنم. کدهای منبع این پروژه را میتوانید از آدرس nic.funet.fi با آدرس 128.214.6.100 در دایرکتوری pub/OS/Linux پیدا کنید. این دایرکتوری همچنین دارای چند فایل README و تعدادی باینری قابل اجرا تحت لینوکس است. تمام کدهای منبع ارائه شده است زیرا هیچ یک از کدهای MINIX در آن استفاده نشده است. سیستم را میتوانید همانطور که هست کامپایل و استفاده کنید. کدهای منبع باینری ها را هم میتوانید در مسیر pub/GNU پیدا کنید.

لینوکس نسخه 0.03 پس از چند هفته آماده شد و تا دسامبر، لینوکس به نسخه 0.10 رسید. هنوز لینوکس فقط چیزی کمی بیشتر از یک فرم اسکلت بود. این سیستم عامل فقط دیسکهای سخت AT را پشتیبانی میکرد و ورود به سیستم نداشت و مستقیما به خط فرمان بوت میشد. نسخه 0.11 خیلی بهتر شد. این نسخه از صفحه کلیدهای چند زبانه پشتیبانی میکرد، دیسکهای فلاپی و کارتهای گرافیکی VGA، EGA، هرکولس و... نیز پشتیبانی میشدند. شماره نسخه ها از 0.12 به 0.95 و 0.96 افزایش پیدا کرد و ادامه یافت. بزودی کد آن بوسیله سرویس دهنده های FTP در فنلاند و مناطق دیگر، در سرتاسر جهان منتشر شد.

مقایسه و توسعه

بزودی توروالدز با مقایسه هایی از طرف اندرو تاننباوم، معلم بزرگی که MINIX را نوشته بود، مواجه شد. تاننباوم برای توروالدز مینویسد:

“من بر این نکته تاکید دارم که ایجاد یک هسته یکپارچه در سال 1991 یک اشتباه پایه ای بود. خدا را شکر که شما شاگرد من نیستید، واگر نه برای چنین طرحی نمره بالایی نمی گرفتید.”

توروالدز بعدا پذیرفت که این بدترین نکته در توسعه لینوکس بوده است. تاننباوم یک استاد مشهور بود و هرچه که می گفت واقعیت داشت. ولی وی در مورد لینوکس اشتباه میکرد. توروالدز کسی نبود که به این سادگی ها پذیرای شکست باشد.

تاننباوم همچنین گفته بود : “لینوکس منسوخ شده است”.

اکنون نوبت حرکت نسل جدید لینوکس بود. با پشتیبانی قوی از طرف اجتماع لینوکس، توروالدز یک پاسخ مناسب برای تاننباوم فرستاد :

“شغل شما استاد دانشگاه و محقق بودن است و این بهانه خوبی برای برخی مغز خرابکنی های MINIX است.”

و کار ادامه یافت. بزودی صدها نفر به اردوگاه لینوکس پیوستند. سپس هزاران نفر و سپس صدها هزار نفر. لینوکس دیگر اسباب بازی هکرها نبود. با پشتیبانی نرم افزارهای پروزه GNU، لینوکس آماده یک نمایش واقعی بود. لینوکس تحت مجوز GPL قرار داده شد. با این مجوز همه میتوانستند کدهای منبع لینوکس را به رایگان داشته باشند، بر روی آنها مطالعه کرده و آنها را تغییر دهند. دانشجویان و برنامه نویسان آنرا قاپیدند.

و خیلی زود تولید کنندگان تجاری وارد شدند. لینوکس به خودی خود رایگان بود و هست. کاری که این تولیدکنندگان انجام دادند، کامپایل کردن بخش ها و نرم افزارهای مختلف و ارائه آن بصورت یک فرمت قابل توزیع همانند سایر سیستم عاملها بود، تا مردم عادی نیز بتوانند از آن استفاده کنند. اکنون توزیع هایی مانند ردهت، دبیان و زوزه دارای بیشترین سهم کاربران در سرتاسر جهان هستند. با رابطهای گرافیکی کاربر جدید مانند KDE و GNOME، توزیع های لینوکس در بین مردم بسیار گسترش یافتند.

همچنین اتفاقات جالبی با لینوکس رخ میدهد. در کنار PC، لینوکس به روی اکثر پلاتفورمها منتقل شده است. لینوکس تغییر داده شد تا کامپیوتر دستی شرکت 3Com یعنی PalmPilot را اجرا نماید. تکنولوژی کلاستر کردن این امکان را بوجود آورد تا بتوان تعداد زیادی از ماشینهای لینوکس را به یک مجموعه واحد پردازشی تبدیل نمود. یک کامپیوتر موازی. در آوریل 1996 محققین آزمایشگاههای ملی لوس آلاموس از 68 کامپیوتر مبتنی بر لینوکس برای پردازش موازی و شبیه سازی موج انفجار اتمی استفاده کردند. ولی بر خلاف ابر کامپیوترهای دیگر، هزینه آنها بسیار ارزان تمام شد. ابرکامپیوتر خود ساخته آنها با تمام تجهیزات و سخت افزارها 152000 دلار هزینه در بر داشت و این یک دهم هزینه یک ابرکامپیوتر تجاری است. این ابرکامپیوتر به سرعت 16 بیلیون محاسبه در ثانیه دست یافت و به رتبه 315 ام این ابرکامپیوتر جهان دست پیدا کرد و صد البته یکی از پایدارترین آنها بود. پس از سه ماه از آغاز فعالیت، هنوز بوت نشده بود.

بهترین موردی که امروزه برای لینوکس وجود دارد، طرفداران متعصب آن هستند. هنگامی که یک قطعه سخت افزاری جدید ارائه میشود، هسته لینوکس برای استفاده از آن تغییر داده میشود. برای مثال هنگام ارائه پردازنده 64 بیتی شرکت AMD هسته به سرعت چند هفته برای کار با آن آماده شد. اکنون لینوکس بر روی تمام انواع خانواده های سخت افزاری موجود اعم از PC، MAC، Alpha و انواع سخت افزارهای درونه ای قابل اجراست که آنرا برای استفاده در ماشین آلات صنعتی و آلات و ادواتی که نیاز به پردازش کامپیوتری دارند، بسیار مناسب نموده است. لینوکس با همان فلسفه و هدفی که در سال 1991 ایجاد شد، وارد هزاره جدید شده است.

توروالدز، هنوز یک انسان ساده است. بر خلاف بیل گیتر او یک میلیاردر نیست. پس از اتمام مطالعاتش وی به آمریکا رفت تا با شرکت Transmeta همکاری نماید. پس از انجام یک پروژه فوق سری که توروالدز یکی از اعضای فعال آن بود، ترانسمتا پردازنده Cruose را با بازار ارائه کرد. توروالدز هنوز پرطرفدار ترین و مشهورترین برنامه نویس جهان است. در حال حاضر توروالدز ترانسمتا را ترک نموده و با حمایت شرکتهای بزرگ به طور تمام وقت بر روی لینوکس کار میکند.

پس از یک دهه : لینوکس امروز

امروزه لینوکس بیش از یک دهه توسعه را پشت سر گذاشته است و یکی از سریع التوسعه ترین سیستم های عامل به شما میرود. از چند کاربر انگشت شمار در سالهای 1991 و 1992، امروزه میلیونها کاربر از لینوکس استفاده میکنند. IBM که زمانی بزرگترین دشمن جماعت Open Source به شمار می رفت، اکنون سرمایه گذاری عظیمی در زمینه توسعه راه حل های Open Source تحت لینوکس نموده است. در حال حاضر تعداد توسعه دهندگانی که برای افزایش قابلیتهای لینوکس تلاش میکنند، روز به روز افزایش می یابد.

امروزه تعداد زیادی از شرکتها و موسسات حرفه ای تجاری، پشتیبانی از محصولات مبتنی بر لینوکس را بر عهده گرفته اند. اکنون دیگر استفاده از لینوکس در محیطها اداری، پذیرفتن ریسک نیست. از نظر قابلیت اطمینان و پایداری و همچنین حفاظت در برابر انواع ویروسها چیزی بهتر از لینوکس وجود ندارد. با تلاش شرکتهای بزرگی مانند ردهت استفاده از لینوکس در محیطهای تجاری توسعه فراوان یافته و اکنون تعداد زیادی از شرکتهای کوچک و بزرگ در حال استفاده از سرویس دهنده ها و ایستگاههای کاری مبتنی بر لینوکس هستند.

طلوع لینوکس روی میزی (Desktop Linux)

بزرگترین ایرادی که از لینوکس گرفته میشد چه بود؟ قبلا محیط تمام متنی لینوکس، بسیاری از کاربران را از استفاده کردن از آن بر حذر میداشت. با اینکه در استفاده از محیط متنی کنترل کامل سیستم در اختیار شماست، ولی این محیط اصلا برای کاربران عادی سیستمهای کامپیوتری مناسب نیست. محیط های گرافیکی که بر پایه X-Window وجود داشتند نیز پاسخ گوی امکاناتی که سیستم عاملهای گرافیکی مانند ویندوز برای کاربران خود ارائه میکردند، نبودند. ولی از چند سال گذشته این وضعیت در حال تغییر بوده است. اکنون محیطهای گرافیکی حرفه ای مانند KDE و GNOME تصویر لینوکس را کامل کرده اند. این محیطهای گرافیکی اکنون بسیار کاربر پسند و قدرتمند شده اند و وجود این سیستمهاست که امروزه کاربران عادی نیز میتوانند از لینوکس استفاده کنند.

لینوکس در جهان سوم

ورود لینوکس به کشورهای جهان سوم تحولی ایجاد نموده است. قبل از وجود لینوکس کشورهای جهان سومی در زمینه کامپیوتر در سطح بسیار پایین تری قرار داشتند. هزینه سخت افزارها بسیار پایین آمده بود ولی هزینه نرم افزار برای این گونه کشورها همچنان کمر شکن بود. این امر باعث شد تا در بسیاری از این کشورها کپی غیر مجاز نرم افزارها گسترش پیدا کند که باعث میلیاردها دلار خسارت سالیانه میشود. یکی از عمده ترین دلایل این کار پایین بودن درآمد سرانه در این کشورهاست. هنگامی که مجموع درآمد سرانه سالیانه بیش از 200 تا 300 دلار نیست، هیچگاه امکان خرید یک سیستم عامل 100 دلاری وجود نخواهد داشت.

طلوع لینوکس و سایر تولیدات باز متن، این وضعیت را تغییر داده است. این امکان وجود دارد تا بتوان لینوکس را در کامپیوترهای قدیمی 486 و پنتیوم که اکنون در کشورهای توسعه یافته به تاریخ پیوسته اند ولی هنوز در کشورهای درحال توسعه از آنها استفاده میشود، اجرا نمود. همچنین استفاده از نرم افزارهای رایگان بازمتن گسترش یافته تا جلوی هزینه های سرسام آور نرم افزاری این کشورها را بگیرد. امروزه در کشورهای آسیایی، آفریقایی و آمریکای لاتین استفاده از لینوکس و نرم افزارهای بازمتن گسترش فراوانی یافته و با استفاده از خصلت ذاتی تغییر پذیری لینوکس، برای استفاده از زبانهای ملی این کشورها سفارشی شده است. امروزه مستندات لینوکس به اکثر زبانهای زنده جهان ترجمه شده اند.

از میزکار تا ابرکامپیوترها

هنگامی که توروالدز لینوکس را ایجاد نمود، این مخلوق جدید، فقط یک اسباب بازی تازه برای هکرها بود. ولی از زمان دستگاههای 386 که نخستین هسته لینوکس بر روی آنها اجرا میشد، لینوکس راه درازی را طی نموده است. یکی از مهمترین استفاده های امروزی لینوکس استفاده از آن در پردازشهای سنگین موازی در ابرکامپیوترهاست. امروزه اکثر ابرکامپیوترهایی که در جهان ساخته میشوند، از لینوکس به عنوان سیستم عامل خود استفاده میکنند.

داستان ادامه دارد

حرکت لینوکس از یک پروزه هکری تا جهانی شدن یک انقلاب شگفت انگیز است. پروزه GNU که در اوایل دهه 1980 توسط ریچارد استالمن شروع شد، توسعه نرم افزارهای بازمتن را ی نمود. پروفسور اندرو تاننباوم و سیستم عامل MINIX او مطالعه سیستم عامل ها را از حالت تئوری به عملی تبدیل نمود و در نهایت همت و تلاش توروالدز منجر به تولد لینوکس شد. امروزه لینوکس دیگر یک پروزه هکری به شما نمی رود بلکه یک حرکت جهانی است که توسط میلیونها نفر برنامه نویس بازمتن و شرکتهای بزرگی مانند IBM حمایت میشود. لینوکس در تاریخ کامپیوتر به عنوان یکی از شگفت انگیز ترین محصولات تلاش بشری باقی خواهد ماند.

توکس پنگوئن : نشان عزیز لینوکس

نشان لینوکس یک پنگوئن است. برخلاف سایر سیستم عاملهای تجاری، این نشان زیاد جدی نیست! توکس نشانگر وضعیت بدون نگرانی حرکت لینوکس است. این نشان تاریخچه بسیار جالبی دارد. لینوکس در ابتدا فاقد هر گونه نشانی بود. هنگامی که توروالدز برای تعطیلات به استرالیا رفته بود، در دیداری که از یک باغ وحش داشت، هنگامی که می خواست با یک پنگوئن بازی کند، پنگوئن دست وی را گاز گرفت و همین ایده ای شد تا از پنگوئن به عنوان نشان لینوکس استفاده شود.
دسته ها : آموزش لیونکس
يکشنبه سیم 4 1387

تفاوت لینوکس با ویندوز

یکى از نخستین سوالاتى که در ذهن هر کاربرى که به تازگى نام لینوکس به گوشش خورده است، مطرح مى‌شود، این است که خوب لینوکس چه تفاوتى با ویندوز دارد؟ من در این مقاله قصد دارم بدون اینکه وارد مسائل خیلى فنى شوم، این موضوع را تشریح کنم.

لینوکس چیست؟ لینوکس به خودى خود، یک هسته (Kernel) است. هسته، بخش اصلى سیستم‌عامل را تشکیل مى‌دهد که کار آن کنترل داده‌ها، مدیریت حافظه، سخت‌افزار، ورود و خروج داده‌ها و تمامى موارد اصلى سیستم‌عامل مى‌باشد.

همانطور که گفتم، لینوکس به خودى خود سیستم‌عامل به شمار نمى‌رود، بلکه با استفاده از ابزارهایى که پروژه بازمتن (OpenSource) گنو (GNU) براى آن تولید کرده است، تبدیل به یک سیستم‌عامل کامل مى‌شود (به همین دلیل است که لینوکس را معمولا گنو/لینوکس یا GNU/Linux مى‌نامند) و با اضافه کردن سایر نرم‌افزارهاى بازمتن به آن، مى‌توان از آن در موارد متعددى مانند سرویس‌دهنده‌ه! ا، ایستگاه‌هاى کارى، کامپیوترهاى روى‌میزى، ابر رایانه‌ها، ابزارهاى صنعتى و پزشکى که داراى سیستم‌هاى درونه‌اى (Embedded) مى‌باشند و... استفاده کرد.
از نظر فنى، لینوکس را مى‌توان نمونه بازمتن سیستم‌عامل یونیکس نامید. زیرا بر اساس استاندارد POSIX پیاده سازى شده و کاملا با آن سازگار است. بنابراین لینوکس را مى‌توان نواده سیستم‌عامل پرسابقه و مستحکم یونیکس دانست که البته خواص خوب آنرا نیز به ارث برده است. اکنون تفاوت‌هاى اصلى لینوکس و ویندوز را با هم مى‌شماریم: لینوکس : سیستم‌عامل آزاد لینوکس یک سیستم عامل آزاد و بازمتن است.

کد منبع آن در اختیار همگان قرار دارد و همه مى‌توانند در کدهاى آن تغییر ایجاد کرده و بنا به نیازشان استفاده کنند. آزاد و در دسترس بودن کدهاى منبع سبب مى‌شود تا بتوانید از طرز کارکرد دقیق سیستم‌عامل مطلع شوید. شما لینوکس را مى‌توانید به هر تعداد کپى کرده و بین دوستانتان پخش کنید. در سمت مقابل، ویندوز یک سیستم‌عامل اختصاصى است که کد منبع آن سرى نگهداشته شده است و براى همگان در دسترس نیست. شما نمى‌توانید بفهمید که واقعا در زیر سیستم‌عامل ویندوزتان چه مى‌گذرد؟ آیا یک برنامه جاسوسى در آن پنهان نشده است؟ بعۡ ?د نیست.

سیستم عامل ویندوز رایگان نبوده و تحت حمایت قانون کپى‌رایت قرار دارد. شما نمى‌توانید آنرا کپى کرده و پخش کنید. در صورت این کار شما خلاف‌کار هستید و جریمه و مجازات خواهید شد. (فعلا نه در ایران ولى در ۴-۶ سال آینده بله) لینوکس را به هواپیمایى تشبیه کرده‌اند که هر قسمت از انرا در جایى ساخته‌اند. لینوکس واقعا محصول کشور خاصى نیست. تعداد زیادى از مردم در سرتاسر جهان در حال کار بر روى آن و توسعه آن هستند.

تعداد برنامه نویسانى که روى بخش‌هاى مختلف سیستم‌عامل لینوکس کار مى‌کنند، به حدود ۴۰۰ هزار نفر مى‌رسد، در حالى که تعداد کل برنامه‌نویسان مایکروسافت کمتر از ۱۰۰۰۰ نفر است. همین، تفاوت کیفیت کار را مشخص مى‌کند.

شما با سیستم‌عامل لینوکس آزاد هستید. لازم ندارید تا از نرم‌افزارهاى اختصاصى استفاده کنید و تحت انقیاد آنها در آیید. لینوکس : سرعت، قدرت، پایدارى همانطور که گفتم، لینوکس نواده سیستم‌عامل یونیکس است. بنابراین ساختار کلى این سیستم‌عامل کاملا با ویندوز متفاوت است. این به این معنى است که مثلا شما نخواهید توانست برنامه‌هایى که در ویندوز دارید، روى لینوکس اجرا نمایید (البته راه‌هایى وجود دارد – شبیه سازها - ولى در حالت عادى خیر). یکى از خواص اصلى سیستم‌عامل‌هاى خانواده یونیکس، پایدارى و استقامت بسیار بالاى آنهاست. این سیستم‌عامل‌ها به این راحتى‌ها خراب نشده و به ندرت نیاز به بوت مجدد پیدا مى‌کنند. لینوکس‌هایى وجود دارند که شما مى‌توانید سالها بدون نیاز به بوت، از آنها استفاده نماییء ?. در سمت مقابل، حتى جدیدترین و پایدارترین سیستم‌هاى ویندوز به اندازه یک موى لینوکس پایدار نیستند. براى بکارگیرى سیستم‌هاى ویندوز به عنوان سرویس دهنده به حافظه و پردازنده‌هاى قویترى نیاز دارید و مطمئن باشید اگر هر هفته آنرا بوت نکنید، از کار خواهد افتاد! من حدود ۲ سال است با این سیستم‌عامل کار مى‌کنم. تنها یکبار مجبور شده‌ام بدلیل اشکال در کارت صوتى آنرا بوت کنم. (فقط کارت صوتى از کار افتاده بود!) در صورتى که در ویندوز، شما اگر خیلى شانس داشته باشید، حتما هفته‌اى ۲-۳ مشکل را که منجر به بوت خواهند شد، خواهید داشت.

معمولا سیستم‌عامل لینوکس به راحتى خراب نمى‌شود و برعکس ویندوز مجبور نیستید تا آنرا هر چندماه یکبار مجددا نصب کنید. حتى برخى از انواع لینوکس به نصب «یکبار براى تمامى عمر» مشهور هستند. این گونه سیستم‌ها را مى‌توانید حین کار و حتى بدون بوت، به نسخه‌هاى جدیدتر ارتقا دهید. لینوکس : امنیت، امنیت، امنیت امروزه در دنیایى متکى بر فناورى اطلاعات زندگى مى‌کنیم که هر لحظه به خطر افتادن جریان اطلاعات منجر به بروز خسارت‌هاى تجارى جبران ناپذیرى خواهد شد. امروزه همه به دنبال یک سکوى (Platform) امن‌تر براى اجراى برنامه‌هاى کاربردى و سروى‌دهنده‌ها هستند.

لینوکس حرف‌هاى زیادى براى گفتن در سمت امنیت دارد. بسیارى از قابلیت‌هاى امنیتى که در ویندوز وجود ندارند و یا فقط با اضافه کردن نرم‌افزارهاى اضافى قابل دسترسى مى‌باشند، بطور درونى و پیش‌گزیده در لینوکس پیاده سازى شده‌اند.

لینوکس از ابتدا براى محیط‌هاى شبکه‌اى و چند کاربره طراحى شده است و همین باعث! رعایت مسائل امنیتى از ابتدا در ان شده است، درحالى که ویندوز اینگونه نبوده و درحال حاضر نیز از نظر امنیتى داراى نقاط ضعف فراوانى است. مثلا یک برنامه مخرب با استفاده از همین ضعف‌هاى امنیتى مى‌تواند کل سیستم‌عامل را نابود کند، ولى در صورتى که مورد مشابهى در لینوکس وجود داشته باشد، حداکثر به دایرکتورى خانگى کاربر اجرا کننده آسیب خواهد رسید، نه کل سیستم‌عامل. اینطور نیست که لینوکس فاقد هر گونه اشکال امنیتى باشد، خیر، ولى باز بودن کد منبع آن باعث مى‌شود تا بسیارى از اشکالات امنیتى پیش از ایجاد خسارت و در مراحل توسعه و برنامه نویسى برنامه بر...شده و رفع شوند. در صورتى که اشکالى نیز در برنامه‌هاى منتشر شده یافت شود، بدلیل موجود بودن کد منبع سریعا برطرف مى‌گردد.

در صورتى که در سیستم عامل ویندوز شما باید منتظر مایکروسافت بمانید و بمانید و بمانید. سیستم‌عامل ویندوز داراى اشکالات امنیتى بسیارى است که به راحتى هم کشف نمى‌شوند و هنگامى کشف مى‌شوند که خسارات جبران ناپذیرى در اثر حمله از طریق آن ضعف‌هاۡ ? امنیتى رخ دهد که امثال آنرا شاهد هستیم. مى‌توان ادعا کرد که تقریبا هیچ ویروسى براى لینوکس وجود ندارد و این درحالى است که سالیانه بیش از ۱۰۰۰ ویروس و کرم مختلف براى سیستم‌عامل ویندوز ایجاد مى‌شود. این بخاطر عدم گسترده بودن لینوکس نیست (حدود ۷۰ درصد از سایت‌هاى وب در جهان بر روى سیستم‌عامل لینوکس و سرویس‌دهنده وب آپاچى درحال اجرا هستند) بلکه بدلیل وجود حفره‌هاى امنیتى متعدد ویندوز و سیاست انحصار گرایى مایکروسافت است. یعنى چه؟ مایکروسافت طورى رفتار و سیاست گذارى کرده است که مشتریان خود را تنها به محصولات خودش عادت دهد.

بسیارى از کاربران ویندوز از اینترنت اکسپلورر و آتلوک براى مر١ ?ر وب و پست الکترونیک استفاده مى‌کنند. من به عنوان یک ویروس نویس، مى‌دانم که اگر ویروسى را براى کاربران ویندوز بنویسم، بر روى کامپیوترهاى ۹۰ درصد آنها اثر خواهد کرد. چون اکثرا از IE و Outlook استفاده مى‌کنند. ولى در لینوکس چطور؟ در لینوکس شما طیف وسیعى از انتخاب و عدم اجبار دارید. من از مرورگر موزیلا استفاده میکنم. دوستى دارم که Konqueror را ترجیح مى‌دهد. دیگرى از Opera استفاده مى‌کند. من از Kmail استفاده مى‌کنم.

دوستم از Evolution، دیگرى از Pine و بعدى از Mutt و برادرم هم از Mozilla Mail. من فقط مى‌توانم براى یکى از اینها ویروس بنویسم چون روى بقیه کار نخواهد کرد و عملا مى! زان اثر آن انداک خواهد بود. ضمنا هیچیک از ویروس‌هایى که براى ویندوز نوشته شده‌اند، بر روى لینوکس کار نمى‌کنند. لینوکس : تعدد سکوهاى اجرایى لینوکس برخلاف ویندوز بر روى تعداد زیادى از سکوهاى مختلف سخت‌افزارى اجرا مى‌شود و شما حتى قادرید آنرا براى کار بر روى سکوى مورد نظرتان تغییر دهید. این قابلیت، لینوکس را براى بکارگیرى در سخت‌افزارهاى درونه‌اى (Embedded) بسیار مناسب مى‌سازد. هسته 2.6 لینوکس که بتازگى ارائه شده است، این امکان را فراهم مى‌سازد تا لینوکس را بر روى دستگاه‌هاى بسیار کوچک و یا ابر رایانه‌هاى بسیار بزرگ اجرا نمایید. اصلا ویندوز مى‌تواند؟ لینوکس : گسترده‌ترین تنوع در کاربرد لینوکس را مى‌توانید براى انجام وظایف بسیار متعددى بکار بگیرید. از دستگاه چک کردن اتصالات شبکه، دیوار آتش، مسیریاب (Router) شبکه، سرویس‌دهنده‌هاى مختلف مانند وب، بانک اطلاعاتى، فایل، چاپ و...، میزهاى کار (Desktop)، ایستگاه‌هاى کارى (Workstations) و... سیستم‌عامل لینوکس حتى این امکان را دارد که از آن بتوان به صورت یک سیستم زنده و پرتابل استفاده کرد. به این معنى که کل سیستم‌عامل از روى یک دیسک CD اجرا شود و شما آنرا با خودتان جابجا کنید و میزکار و تنظیماتتان را همراه خودتان منتقل کنید. علاوه بر این، این قابلیت براى رفع اشکال و نمایش آن نیز بسیار مفید است.

لینوکس : تنوع در انتخاب
بدلیل آزاد بودن سیستم‌عامل لینوکس، هر گروه یا موسسه تجارى، یک نسخه خاص از آن که به توزیع یا پخش (Distribution) معروف هستند، منتشر ساخته است. این توزیع‌هاى مختلف همگى لینوکس هستند، ولى هریک معمولا براى یک یا چند امر خاص مانند سرویس‌دهنده، دیوار آتش، میزکار و... طراحى شده‌اند و هریک قابلیت‌ها و بهینه سازى‌ها خاص خودشان را به کاربران ارائه مى‌کنند. کاربران در این میان آزادى انتخاب زیادى داشته و مى‌توانند چیزى که کاملا نیازشان را برطرف مى‌کند، انتخاب کنند. چیزى که در ویندوز نمى‌توان مفهومى براى آن پیدا کرد. لینوکس : سیستم‌عاملى حرفه‌اى لینوکس یک سیستم‌عامل حرفه‌اى است. یعنى ممکن است یک کاربر کاملا غیر فنى براى مدیریت آن و انجام برخى از تنظیمات سخت‌افزارى دچار مشکل شود و نتواند به راحتى این کار را انجام دهد. البته برخى از توزیع‌هاى لینوکس این امور را بسیار راحت (و حتى راحت‌تر از ویندوز) کرده‌اند، ولى با این حال به طور کلى، لینوکس یک سیستم‌عامل حرفه‌اى است که در عین سادگى، از پیچیدگى‌هاى فنى زیادى برخوردار است. البته تمام کاربران لازم نیست این امور را بدانند.

مثلا یک کارمند دفترى که امورى مانند تایپ و حسابدارى را با کامپیوترش انجام مى‌دهد، ممکن است از نظر فنى تفاوتى را اح! ساس نکند، ولى لینوکس خوراکى ۴ ساله براى کاربران خوره فراهم مى‌سازد! برخلاف ویندوز، نکات بى‌پایانى براى یادگیرى در لینوکس وجود دارد.

این سیستم‌عامل ۴ سال به راحتى شما را مشغول خواهد کرد و مى‌توانید مطمئن باشید پس از آن بازهم مطالب جدیدى براى یادگیرى وجود خواهند داشت! پس خوره‌هاى کامپیوترى از آن لذت وافرى خواهند برد و هرگز آنرا رها نخواهند کرد. برخلاف ویندوز، در لینوکس راحت‌تر هستید تا بسیارى از کارهاى پیکربندى و سیستمى را از خط فرمان بسیار قدرتمند و عالى آن انجام دهید. با اینکه براى بسیارى از امور مانند ویندوز ابزارهاى گرافیکى طراحى شده است، یک کاربر حرفه‌اى واقعا از خط فرمان لینوکس لذت خواهد برد. خط فرمان ویندوز را اصلا مى‌توان خط فرمان نامید؟ لینوکس : بهشت برنامه نویسان! لینوکس را بهشت برنامه نویسان نامیده‌اند. برخلاف ویندوز که اکثر ابزارهاى برنامه نویسى روى آنرا باید جداگانه نصب و حتى خریدارى نمایید، لینوکس به همراه تمامى ابزارهاى برنامه نویسى مورد نیازتان و با هر زبانى که فکر کنید ارائه مى‌شود. کافى است آنرا نصب کنید و کار برنامه نویسى‌تان را با ابزارهاى دلخواهتان شروع کنید. لینوکس : یک جعبه ابزار کامل لینوکس براى کاربران حرفه‌اى، یک جعبه ابزار کامل به شما مى‌رود که در آن تمامى ابزارهاى مورد نیاز مانند برنامه‌هاى اینترنتى، ابزارهاى امنیتى مانند ابزارهاى آزمایش شبکه، ابزارهاى برنامه نویسى، هزاران صفحه کتاب و راهنما در آن پیدا خواهید کرد. ابزارهایى که در اختیارتان قرار دارد چنان متنوع هستند که مى‌توانید ۹۰ درصد اطمینان داشته باشید که پس از نصب آن به چیز دیگرى نیاز نخواهید داشت. لینوکس : یکى از زیباترین دستاوردهاى بشرى لینوکس در سایه همکارى و تبادلات علمى هزاران نفر در سرتاسر جهان ایجاد شده و توسعه یافته است.

این همکارى چنان گسترده و زیبا بوده و هست، که به سیستم‌عامل لینوکس لقب «زیباترین دستاورد همکارى جمعى بشر» داده شده است. فرهنگ حاکم در جامعه لینوکس و بازمتن، فرهنگ کمک، اشتراک اطلاعات و تلاش براى بهبود هرچه بیشتر محصولات و «انجام هرکارى که از دستت برمى‌آید» است. هرکس که مى‌خواهد با این سیستم‌عامل کار کند، باید تمامى دیدگاه‌ها و عقاید قبلى خود را درباره نرم‌افزارها و سیستم‌عامل کنار گذاشته و با یک دیدگاه جدید و طرز فکر متحول شده وارد دنیاى لینوکس شود! ، زیرا با فرهنگ حاکم متفاوتى روبرو خواهد بود. لینوکس نوید دهنده آزادى است...

دسته ها : آموزش لیونکس
يکشنبه سیم 4 1387
X